H τηλεμετρία σήμερα

Ο όρος «παροχή υπηρεσιών υγείας» περιλαμβάνει

μια πληθώρα εμπλεκόμενων προσώπων, φορέων και

διακινούμενης πληροφορίας. Αφορά ασθενείς, γιατρούς,

νοσηλευτές, τεχνικούς και στελέχη της υγείας, υποδο

μές, νοσηλευτικά ιδρύματα και εταιρείες σχετικές με το

αντικείμενο όπως ιατρικού εξοπλισμού, πληροφορικής

τεχνολογίας και εκπαίδευσης στον τομέα της υγείας.

Ο συνεκτικός κρίκος των εμπλεκόμενων φορέων

είναι η πληροφορία που πρέπει να διακινηθεί άμεσα και

με ακρίβεια, όπου αυτή είναι απαραίτητη, αφενός για

να διευκολύνει τη συνεργασία των φορέων μεταξύ τους

και αφετέρου για την υποβοήθησή τους στη λήψη των

σωστών αποφάσεων.

Τα συστήματα τηλεμετρίας ιατρικών παραμέτρων

αποτελούν μία διαδικτυακή εφαρμογή που βασίζεται

στην νέα γενιά τηλεϊατρικών συσκευών αυτόματης μέ-

τρησης και ασύρματης μετάδοσης βιολογικών σημάτων

και περιλαμβάνουν:

Τον Ηλεκτρονικό Ιατρικό Φάκελο, που αποτελεί μια web

based εφαρμογή, η οποία εγκαθίσταται στον κεντρικό

εξυπηρετητή ώστε να έχουν πρόσβαση οι χρήστες.

Λογισμικό αποστολής/λήψης του ιατρικού σήματος, το

οποίο εγκαθίσταται στο μέσο διαδικτυακής πρόσβα
σης του τελικού χρήστη, ώστε να μπορεί να στέλνει

τις εξετάσεις και να δέχεται άμεσα τις γνωμοδοτήσεις

του ειδικού.

Λογισμικό ταυτοποίησης χρηστών το οποίο επιτρέπει

την εξουσιοδοτημένη πρόσβαση στις πληροφορίες του

ηλεκτρονικού φακέλου.

Η υλοποίηση προγραμμάτων τηλεϋγείας και τηλε-

παρακολούθησης από απόσταση χάρη στις ραγδαίες

τεχνολογικές εξελίξεις δημιουργεί νέα δεδομένα αλλά

απαιτεί διατήρηση του ευαίσθητου χαρακτήρα του χώρου

της υγείας και της ποιότητας της ζωής

Στις επάλξεις των νοσοκομείων .

Η εκπαιδευτική χρησιμότητα του ιατρικού ρομπότ επιχειρείται τώρα να επεκταθεί και σε χειρουργικές επεμβάσεις: μια παραλλαγή του δοκιμάζεται στο Μadigan Αrmy Μedical Center της Πολιτείας Ουάσιγκτον, για εκπαίδευση σε λαπαροσκοπικές επεμβάσεις. Μία άλλη στο Ryder Τrauma Center του Μαϊάμι, για τηλεκαθοδήγηση επούλωσης τραυμάτων. Αλλά η φήμη τούRΡ7i έφτασε γρήγορα και στα πολιτικά νοσοκομεία. Οπως έδειξε τηλεοπτικά στις 23 Αυγούστου 2009 το αμερικανικό κανάλι ΑΒC Νews, τη χρήση του υιοθέτησαν ήδη 250 νοσοκομεία της χώρας προκειμένου να καλύψουν ανάγκες των απομονωμένων περιοχών. Χαρακτηριστικά, οι γιατροί του Lahey Cline της Βοστώνης παρέχουν τηλεματικά τις υπηρεσίες τους σε ασθενείς των Βερμούδων νήσων, 1.600 χιλιόμετρα μακριά!

Η εμπειρία των ίδιων των ασθενών από τις επισκέψεις του ρομποτικού γιατρού ποικίλλει: η παλιά γενιά το βλέπει με δυσπιστία, αλλά οι νεότερες και εξοικειωμένες με το Διαδίκτυο γενιές νιώθουν άνετα. Σε όλες όμως τις περιπτώσεις καταλήγουν ότι είναι πολύ προτιμότερη η παρέα του ρομπότ από την ανυπαρξία ή την ελλιπή παρακολούθηση ενός γιατρού με σάρκα και οστά στον ίδιο χώρο.

Μια μικρή λεπτομέρεια είναι ότι η κατασκευάστρια του ρομπότ το παρέχει με ενοίκιο που φθάνει ως και τις 6.000 δολάρια τον μήνα. Οι γονείς αδιόριστων γιατρών στη χώρα μας θα εκμανούν δικαιολογημένα αν ακούσουν ότι ένα μηχάνημα «κερδίζει αυτά τα λεφτά» αντί για το με κόπους σπουδασμένο παιδί τους. Από μιαν άλλη σκοπιά όμως οι κάτοικοι των Δωδεκανήσων- για παράδειγμα- συνεχίζουν να περιμένουν εδώ και μία δεκαετία τους εξειδικευμένους γιατρούς που θα βάλουν μπρος τα μηχανήματα του πανάκριβου αλλά υπολειτουργούντος νοσοκομείου τους. Μπορεί να κοστίζει ο ρομποτικός γιατρός, αλλά δεν φέρνει αντιρρήσεις εντοπιότητας!

Σκοπιμότητα και αναμενόμενα οφέλη .

Καθώς αυξάνεται ο αριθμός των ηλικιωμένων πολιτών, αυξάνεται αντίστοιχα η ανάγκη
παροχής υπηρεσιών κατ’ οίκον φροντίδας, παρακολούθησης υγείας, διαχείρισης και
υποστήριξης ζωής. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής
(2007), το ποσοστό επί του συνολικού πληθυσμού των ατόμων στην Ελλάδα άνω των 70
ετών ανέρχεται σε 12,3 %. Η αύξηση της δημόσιας δαπάνης ως αποτέλεσμα της γήρανσης
αποτελεί χωρίς αμφιβολία τη μεγαλύτερη πρόκληση που έρχεται να αντιμετωπίσει η
Ελλάδα και κάθε αναπτυγμένη χώρα.
Οι Καλλικρατικοί Δήμοι της Κρήτης έχουν αναπτύξει ποικίλες δομές παροχής κοινωνικής
φροντίδας όπως τα Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ), το πρόγραμμα
«Βοήθεια στο σπίτι», οι Μονάδες Κοινωνικής Μέριμνας, τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας
Ηλικιωμένων (ΚΗΦΗ) και τα Δημοτικά Ιατρεία. H συνεχής ενδυνάμωση τους και ο
εκσυγχρονισμός της λειτουργίας τους αποτελεί στρατηγική επιλογή με μέσο-
μακροπρόθεσμα οφέλη.
Προς αυτή την κατεύθυνση, ο Δήμος Ηρακλείου προκειμένου να σχεδιάσει την μέσο-
μακροπρόθεσμη πολιτική του αναφορικά με τον τομέα αυτό έχει προβεί σε δύο
σημαντικές ενέργειες. Η πρώτη αφορά την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης με την
ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης αναφορικά με την στήριξη του για τη δημιουργία
και λειτουργία «Δημοτικών Ιατρείων» - δύο τέτοια ήδη λειτουργούν σε συγκεκριμένα
δημοτικά διαμερίσματα. Η δεύτερη αφορά την ανάθεση σχετικής μελέτης-αποτύπωσης
αναγκών στο Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του ΤΕΙ Κρήτης. Η πρόσφατη αυτή έρευνα
διατύπωσε την ανάγκη για μια πιο αποτελεσματική παροχή φροντίδας και υποστήριξη σε
ηλικιωμένους των ΚΑΠΗ, ώστε να ενταχθούν σε κοινωνικές και οικονομικές
δραστηριότητες. Η κάλυψη των συναισθηματικών αναγκών είναι επίσης σημαντική για
αυτούς που ζουν μόνοι, εφόσον η αίσθηση της μοναξιάς οδηγεί σε πρώιμη
ιδρυματοποίηση και πρώιμη γήρανση. Σε σχέση με τις υπηρεσίες του προγράμματος
«Βοήθεια στο Σπίτι» αναδείχθηκε η ανάγκη για την αναβάθμιση της ποιότητας και του
εύρους των παρεχόμενων υπηρεσιών, την μηχανοργάνωση (τήρηση ενημερωμένου
ηλεκτρονικού αρχείου υγείας και κοινωνικής φροντίδας) των δομών και την ανάπτυξη
προσωποποιημένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών για την συνεχή (τηλε)παρακολούθηση των εξυπηρετούμενων και την δυνατότητα άμεσης βοήθειας όταν κάποιος εξυπηρετούμενος
από το πρόγραμμα βρίσκεται σε κατάσταση ανάγκης ή κρίσης. Τα αποτελέσματα αυτής της
έρευνας μπορούν να επεκταθούν στο σύνολο των καλλικράτειων δήμων της Κρήτης,
αναδεικνύοντας την ανάγκη για μία συλλογική αντιμετώπιση των υφιστάμενων και
μελλοντικών προκλήσεων.

Δημιουργία ενός ρομπότ-γιατρού!

Η δημιουργία δικτυακών πυλών στα νοσοκομεία και η χρήση ασύρματα δικτυωμένων πινακίδων από το νοσηλευτικό προσωπικό σίγουρα θα κάνουν συχνότερες τις επισκέψεις της νοσοκόμας στα κρεβάτια των ασθενών. Επίσης, η διάδοση «σταθμών διάγνωσης» είναι βέβαιο ότι θα βοηθούσε στην αποσυμφόρηση των «επειγόντων» στα εφημερεύοντα νοσοκομεία. Τι γίνεται όμως αν το επαρχιακό νοσοκομείο έχει όλον τον εξοπλισμό αλλά όχι γιατρούς να τον χειριστούν; Πώς μπορεί να αποφασίσει ο έρημος ειδικευόμενος γιατρός του νησιού αν η περίπτωση που έχει εμπρός του επιδέχεται επιτόπια θεραπεία ή χρήζει αερομεταφοράς στο «κέντρο»;

Το πρόβλημα αυτό υπήρχε ανέκαθεν, αλλά η λύση βρέθηκε μόνο όταν εμφανίστηκε πελάτης διατεθειμένος να πληρώσει αδρά για την ανάπτυξή της. Και ο πελάτης με το πρόθυμο πορτοφόλι ήταν ο... αμερικανικός στρατός: αφότου άρχισε η ιστορία με τους «πολέμους του Κόλπου», το Πεντάγωνο χρηματοδότησε την έρευνα για παροχή εξειδικευμένης ιατρικής γνώσης στα απομακρυσμένα χειρουργεία της εκστρατείας. Το θέμα πήρε τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος όταν άρχισαν οι βομβιστικές επιθέσεις των μουτζαχεντίν και τα στρατιωτικά νοσοκομεία γέμισαν με ανθρώπους ακρωτηριασμένους και με φρικτά εγκαύματα. Χρειαζόταν άμεση ιατρική συνδρομή από εξειδικευμένους γιατρούς ώστε το επιτόπιο νοσηλευτικό προσωπικό να κάνει τις σωστές ενέργειες χωρίς χάσιμο χρόνου. Η λύση δόθηκε με τη δημιουργία ενός ρομπότ, του επονομαζόμενου RΡ7i, της καλιφορνέζικης εταιρείας ΙnΤouch Ηealth (βλ. www. intouchhealth. com).

Προγράμματα τηλεϊατρικής

Η χρήση της τηλεϊατρικής στα πλοία, σε σχέση με το δυνητικό της όφελος, έχει απασχολήσει σημαντικά τις μεγάλες ναυτιλιακές εταιρίες, ενώ οι μικρές φαίνεται ότι την αγνόησαν [6]. Η χρήση ωστόσο αυτής της σχετικά νέας τεχνολογίας, είναι σημαντικά επωφελής, όχι μόνο από πλευράς προστασίας της υγείας των πληρωμάτων και των επιβαινόντων στα πλοία γενικότερα, αλλά και από οικονομικής πλευράς• κι` αυτό γιατί, οι υπεύθυνοι παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στα πλοία, είτε δεν είναι γιατροί, οπότε δεν έχουν το αντίστοιχο επίπεδο εκπαίδευσης και εμπειρίας, είτε είναι γιατροί, αλλά σπάνια έχουν την εξειδικευμένη γνώση και εκπαίδευση για να αντιμετωπίσουν το σύνολο των περιστατικών διαφορετικών ιατρικών ειδικοτήτων. Αναγκαίες καθίστανται επομένως οι διακομιδές ασθενών από τα πλοία, οι οποίες είναι αφενός μεν δαπανηρές (λόγω του κόστους μισθώσεως ελικοπτέρου), αφετέρου, μερικές φορές τουλάχιστον αδύνατες, λόγω των περιορισμών που μπορεί να προκύψουν από άσχημες καιρικές συνθήκες είτε μεγάλης αποστάσεως από τις ακτές. Το κόστος εξάλλου εκτροπής της πορείας του πλοίου, για αποβίβαση ασθενούς ή τραυματία είναι μεγάλο (συνυπολογιζόμενης της απώλειας κέρδους για τον πλοιοκτήτη). Νόσοι και κακώσεις εν πλω, παραμένουν η κύρια αιτία ασφαλιστικών αξιώσεων από τους πλοιοκτήτες. Μέχρι και το ένα τρίτο των ασφαλιστικών απαιτήσεων εγείρονται από τραυματισμούς, νόσους και επαναπατρισμούς μελών πληρωμάτων και επιβαινόντων στα πλοία γενικότερα. Εντούτοις, με τις δυνατότητες των σύγχρονων τηλεϊατρικών προγραμμάτων, μπορεί να γίνει ταχεία εκτίμηση της κατάστασης ασθενούς ή τραυματία, έτσι ώστε να λαμβάνεται έγκαιρα και έγκυρη απόφαση για διακομιδή (όταν αυτό απαιτείται) ή για παραμονή στο πλοίο και χορήγηση της κατάλληλης αγωγής, μετά οδηγία ειδικού ιατρού από τη στεριά. Σε ορισμένα περιστατικά μάλιστα, η απόφαση περί διακομιδής ή όχι, μπορεί να είναι κρίσιμη για τον ασθενή, γιατί η διακομιδή αυτή καθεαυτή, μπορεί να γίνει αιτία περαιτέρω ιατρικών επιπλοκών.

Δύο είναι τα προγράμματα τηλεϊατρικής που έχουν εφαρμοσθεί στα πλοία, το MEDASHIP ( Medical Assistance for Ships)[5],[7] με λειτουργία στις Ευρωπαϊκές θάλασσες και το MERMAID (Medical Emergency Aid Through Telematics), με λειτουργία σε όλους τους ωκεανούς. Το MEDASHIP ιδρύθηκε και επιχορηγήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη συνεργασία τεσσάρων Ευρωπαϊκών Κέντρων από Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Ελλάδα, όπου την ευθύνη λειτουργίας είχε το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος”.

Σκοπός του προγράμματος ήταν να καλύψει κατά τα τρία πρώτα χρόνια λειτουργίας του, το 0,5% των εμπορικών πλοίων και το 4% των επιβατηγών και κρουαζιερόπλοιων, δηλαδή περί τα 65 εμπορικά και 80 επιβατηγά ή κρουαζιερόπλοια.

Το πρόγραμμα δυστυχώς δε συνέχισε τη λειτουργία του [8], ενώ δεν υπάρχουν βιβλιογραφικά δεδομένα από τα ιατρικά πεπραγμένα του διαστήματος που λειτούργησε. Ευρωπαϊκής χορηγίας είναι επίσης και το πρόγραμμα MERMAID [9], [10], με χαρακτηριστικά ανάλογα του MEDASHIP, που καλύπτει όμως όλους τους ωκεανούς.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι, με το δεδομένο ότι η αξία της ανθρώπινης ζωής είναι ανεκτίμητη, ο μόνος δυναμικά εξελισσόμενος παράγων παροχής ιατρονοσηλευτικής φροντίδας υψηλού επιπέδου, σε ασθενείς που δεν έχουν τρόπο πρόσβασης σε Μονάδες Υγείας του επιπέδου αυτού, όπως εν προκειμένω οι ναυτικοί και επιβάτες πλοίων, είναι η τηλεϊατρική.

Πρόβλημα όμως παραμένει το υψηλό κόστος των δορυφορικών τηλεπικοινωνιών, μολονότι το αντίστοιχο των ενσύρματων έχει μειωθεί σημαντικά. Είναι επομένως ευθύνη των φορέων παροχής υγείας, η παρακολούθηση και ενημέρωση επί των εξελίξεων της τηλεϊατρικής, η εκπαίδευση και ο σχεδιασμός προγραμματισμένων δράσεων για ευρύτερη και αποδοτικότερη εφαρμογή τηλεϊατρικών προγραμμάτων, τόσο στον κόσμο της ναυσιπλοΐας, όσο και στο γενικό πληθυσμό. Θα πρέπει μόνον να έχουμε κατά νου ότι η τηλεϊατρική, ναι μεν είναι η ιδεωδέστερη λύση για τους ασθενείς που δεν έχουν άλλη δυνατότητα πρόσβασης σε Μονάδες Παροχής Υπηρεσιών Υγείας υψηλού επιπέδου, σε καμία όμως άλλη περίπτωση δε μπορεί να υποκαταστήσει την κλινική άσκηση της ιατρικής, δίπλα στο κρεβάτι του αρρώστου, όχι μόνο διότι τότε οι διαγνωστικές και θεραπευτικές δυνατότητες είναι περισσότερες, αλλά και διότι η διαπροσωπική σχέση και η ψυχική επαφή που αναπτύσσεται μεταξύ ασθενούς και ιατρού, δε μπορεί να υποκατασταθεί από οθόνες και καλώδια.

Υπηρεσίες Τηλεφροντίδας και Κατ’ Οίκον Τηλεπαρακολούθησης Υγείας

Το αντικείμενο αυτού του υποέργου στοχεύει στη βελτίωση των υπηρεσιών που
παρέχονται από το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι». Μέσω της μονάδας εργασίας θα
επιτραπεί η σε πραγματικό χρόνο συνεργασία χρηστών, με τη μεταφορά εικόνας και ήχου,

η πρόσληψη, κωδικοποίηση, συμπίεση και μετάδοση κρίσιμων ιατρικών δεδομένων από
το σύστημα τηλεφροντίδας και η ενσωμάτωση δεδομένων στον ηλεκτρονικό φάκελο
υγείας και πρόνοιας του πολίτη-ασθενή. Κάθε ένα από τα συστήματα θα είναι
σε θέση να αναλάβει το κέντρο κλήσεων άμεσης ανάγκης υλοποιώντας το προσωπικό
σύστημα συναγερμού.
Για την πιλοτική λειτουργία σε 28 εξυπηρετούμενους προβλέπεται ένα σύστημα παροχής
των υπηρεσιών τηλεφροντίδας και κατ’ οίκον τηλεπαρακολούθησης, εγκατεστημένο κοντά
σε έναν ασθενή ή ηλικιωμένο. Κάθε σύστημα θα είναι προσωποποιημένο ανάλογα με την
κατηγορία εξυπηρετούμενου.

Τεχνολογίες εξοπλισμού και τηλεπικοινωνιών στην τηλεϊατρική.

Για την αποτελεσματική λειτουργία των τηλεϊατρικών συστημάτων στις διάφορες εφαρμογές τους, απαιτείται η κατάλληλη υποδομή και ο ανάλογος εξοπλισμός (υλικός και λογισμικός), που χρησιμοποιείται στη συλλογή, μετάδοση, αποθήκευση, επεξεργασία και παρουσίαση ήχου, εικόνας και άλλων δεδομένων. Ειδικότερα απαιτούνται:

α) Συσκευές λήψης (ψηφιακές μηχανές, βιντεοκάμερες, ακτινολογικά μηχανήματα) και συσκευές παρακολούθησης (monitors).

β) Δίκτυα υπολογιστών και τηλεπικοινωνίας.

γ) Λογισμικό τηλεπικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και των προγραμμάτων πλοήγησης (browsers), στον παγκόσμιο ιστό.

δ) Υποστήριξη διαφόρων μορφών επικοινωνίας, όπως η εικονοδιάσκεψη (video-conferencing), η εξ αποστάσεως παρακολούθηση δεδομένων και η μεταφορά αρχείων. Τέλος

ε) Συσκευές αποθήκευσης ψηφιακών δεδομένων, για την αποθήκευση ιατρικών δεδομένων και ψηφιακών εικόνων ασθενών.

Κρίσιμο συστατικό του εξοπλισμού αυτού, σε σχέση πάντα με την εξ αποστάσεως άσκηση της ιατρικής, είναι η τεχνολογία των τηλεπικοινωνιών, που τις δύο τουλάχιστο τελευταίες δεκαετίες, γνώρισε μια πραγματική επανάσταση. Αιτία ήταν η μετάβαση από τα αναλογικά συστήματα και δίκτυα τηλεπικοινωνιών στα ψηφιακά, πράγμα που είχε σαν αποτέλεσμα την αλματώδη βελτίωση των παραμέτρων της επικοινωνίας, αλλά και τη μείωση του κόστους της. Οι τεχνικές μάλιστα δυνατότητες σήμερα, επιτρέπουν τη μετατροπή σημάτων που παράγονται από αναλογικές πηγές σε ψηφιακά και ακολούθως την ψηφιακή τους μετάδοση.

Σε σχέση με την τηλεϊατρική, οι σύγχρονες τεχνολογίες τηλεπικοινωνιών που αξιοποιούνται είναι για τις ενσύρματες, το ISDN (Integrated Services Digital Network), το ADSL (Asymetrical Digital Subscriber Line), το ATP (Asynchronous Transfer Mode) και για τις ασύρματες το GSM (Global System for mobile Communications), το 3G, το VSAT (Very Small Aperture Terminal), το WLAN (Wireless Local Area Network).

Οι ιατρικές συσκευές τέλος, θα πρέπει να είναι ψηφιακές ή αναλογικές, με μηχανισμό όμως μετατροπής του αναλογικού σήματος σε ψηφιακό, όπως ήδη αναφέρθηκε.

Σταθμοί στην ιστορία της τηλεϊατρικής

Για να φθάσουμε στις σύγχρονες και προηγμένες εφαρμογές της τηλεϊατρικής, η εξ αποστάσεως άσκηση της ιατρικής έκανε μια διαδρομή διάρκειας άνω των εκατό ετών, κυριότεροι σταθμοί της οποίας ήσαν [5]:

• Το 1906, όταν έγινε ιατρική διάγνωση εξ αποστάσεως μέσω τηλεφώνου, με μετάδοση φωνοκαρδιογραφήματος και ήχων αναπνοής, από τον Einthoven (εφευρέτη του ηλεκτροκαρδιογραφήματος).

• Το 1920, όταν εδόθησαν ιατρικές συμβουλές σε πλοία με σήματα Morse (Σουηδία, Παν/κό Νοσοκομείο Γκέτενμπουργκ).

• Το 1960, όταν έγινε τηλεμετρία βιοσημάτων αστροναυτών (ΝΑΣΑ, ΗΠΑ)

• Το 1967, όταν έγινε η πρώτη εφαρμογή τηλεϊατρικής με αλληλεπίδραση ιατρού-ασθενή (Βοστόνη-ΗΠΑ), μεταφορά ακτινολογικής εικόνας σε video-monitor και συζήτηση κλινικού ιατρού και ακτινολόγου, μέσω τηλεφωνικής γραμμής (Αεροδρόμιο Logan- Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης).

• Το 1976, όταν έγινε τηλεϊατρική παρακολούθηση βιοσημάτων σε ασθενή στο Βόρειο Οντάριο, μέσω του Καναδικού δορυφόρου Hermes. Τέλος,

• Το 1988, έτος κατά το οποίο ολοκληρώνεται το σύστημα τηλεϊατρικών υπηρεσιών, με την τηλεπαθολογία, τηλεακτινολογία και τηλεκπαίδευση.

Τηλεϊατρική

Τα τελευταία χρόνια, η αλματώδης βελτίωση της τεχνολογίας των τηλεπικοινωνιών, σε συνδυασμό με τις νέες ανακαλύψεις στον τομέα των ιατρικών μηχανημάτων, έδωσαν τεράστια ώθηση στην ανάπτυξη της τηλεϊατρικής, που έχει διάφορες εφαρμογές, μία από της οποίες είναι και η παροχή υψηλού επιπέδου ιατρικών και υγειονομικών υπηρεσιών στους επιβαίνοντες στα πλοία.

Σύμφωνα με τον WHO, με τον όρο τηλεϊατρική εννοούμε την: “Παροχή υπηρεσιών από επαγγελματίες υγείας, εκεί όπου η απόσταση είναι κρίσιμος παράγοντας, με τη χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, για ανταλλαγή έγκυρων πληροφοριών, για τη διάγνωση, θεραπεία και πρόληψη ασθενειών, για τη συνεχή εκπαίδευση των λειτουργών υγείας, καθώς επίσης και για την έρευνα, αξιολόγηση, αλλά και για κάθε τι που αφορά την αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας των ατόμων και της κοινωνίας”.

Πιο απλά, η τηλεϊατρική θα μπορούσε να ορισθεί ως: “Η χρήση τεχνολογιών επικοινωνίας και ηλεκτρονικής πληροφόρησης, για την παροχή και υποστήριξη της φροντίδας υγείας, όταν η απόσταση χωρίζει τους συμμετέχοντες”.

Ακόμα απλούστερα, η ετυμολογία του όρου “τηλεϊατρική” αποδίδει και το περιεχόμενό του. Το πρόθεμα “τηλε” δηλαδή, που σημαίνει “εξ αποστάσεως”, όταν προστίθεται στη λέξη “ιατρική”, νοηματοδοτεί την εξ αποστάσεως άσκησή της.

Τα συστήματα τηλεϊατρικής επομένως, αναπτύχθηκαν για να καλύψουν τις ανάγκες της εξ αποστάσεως άσκησης της ιατρικής και έχουν τις εξής μορφές [4]:

α) Της τηλεσυμβουλευτικής, που ορίζεται ως η από απόσταση πρόσβαση στις γνώσεις ή την εξειδίκευση ειδικού ιατρού.

β) Της τηλεδιάγνωσης, που ορίζεται ως η από απόσταση διάγνωση του προβλήματος υγείας ενός ασθενούς.

γ) Της τηλεπαρακολούθησης, που είναι η από απόσταση ιατρική παρακολούθηση ενός ασθενή, που δε βρίσκεται στο νοσοκομείο.

δ) Της τηλεφροντίδας, που είναι η χρήση των δεδομένων της τηλεπαρακολούθησης, για την παροχή ιατρικής βοήθειας.

ε) Της τηλεκπαίδευσης, που ορίζεται ως η από απόσταση εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας, αλλά και ασθενών.

στ) Της συνεργατικής διάγνωσης, κατά την οποία μια ομάδα επαγγελματιών υγείας, που βρίσκονται σε διαφορετικούς χώρους, συνεργάζεται για την έκδοση ενός πορίσματος και τέλος

ζ) Της πρόσβασης σε μια βάση ιατρικών δεδομένων.

Τα τηλεϊατρικά συστήματα βρίσκουν πρακτική εφαρμογή σε απομεμακρυσμένες περιοχές, όπως νησιά ή ορεινά χωριά, που διαθέτουν χαμηλή ποιότητα παροχής ιατρικών υπηρεσιών, στη ναυσιπλοΐα, για τη διάγνωση και ιατρική βοήθεια σε ασθενείς που βρίσκονται σε πλοία, στην κατ’ οίκον νοσηλεία, για ασθενείς που είτε δεν έχουν πρόσβαση είτε δε μπορούν να μεταφερθούν σε νοσοκομεία, σε κινητούς υγειονομικούς σταθμούς, σε ασθενοφόρα δηλαδή με τον κατάλληλο τεχνολογικό εξοπλισμό, για την παροχή έγκυρων ιατρικών οδηγιών προς αντιμετώπιση επειγόντων και οξέων περιστατικών, στις ένοπλες δυνάμεις, για την παροχή ιατρικής φροντίδας σε στρατεύματα προκεχωρημένων βάσεων είτε σε πολεμικά πλοία, στην τηλεκπαίδευση ιατρικού, νοσηλευτικού προσωπικού και ασθενών, στην τηλεσυμβουλευτική μέσω τηλεσυσκέψεων, στην κάλυψη σπάνιων ειδικοτήτων γιατρών και τελευταίως στην τηλεχειρουργική, όταν ο ασθενής ευρίσκεται σε σημείο όπου υπάρχει κατάλληλος χειρουργικός ρομποτικός μηχανισμός, καθοδηγούμενος εξ’ αποστάσεως από κατάλληλα εκπαιδευμένο χειρουργό, ο οποίος έχει οπτική επαφή μέσω κάμερας.

Ψηφιακό νοσοκομείο

Οι προσπάθειες αξιοποίησης της τηλεματικής στον ιατρικό τομέα δεν περιορίζονται βέβαια στην αμερικανική ήπειρο. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει διαπιστώσει ότι οι νοσοκομειακές δαπάνες των χωρών της αυξήθηκαν τη δεκαετία του ΄90 κατά 52% ταχύτερα απ΄ ό,τι η όλη της οικονομία. Προκήρυξε λοιπόν την Πρωτοβουλία e-health, που χρηματοδοτεί το πέρασμα των αρχείων των ασθενών σε ψηφιακή μορφή. Τα πιο λαμπρά αποτελέσματα σημειώθηκαν στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Οσλο, το Rikshospitalet Universitetsklinikk: στις 14 Μαρτίου 2008 τέθηκε σε λειτουργία η δικτυακή πύλη του νοσοκομείου που συνέδεσε τα αρχεία 1.300 ξεχωριστών εφαρμογών και κατήργησε μονομιάς το 70% του νοσοκομειακού χαρτοβασιλείου.

Είχαν προηγηθεί επτά χρόνια δουλειάς από 25 προγραμματιστές και τους συνεργαζόμενους γιατρούς. Ο περισσότερος χρόνος αναλώθηκε στις συνεντεύξεις των γιατρών ώστε να προσδιοριστούν επακριβώς οι ανάγκες τους. Επίσης, θέματα αλλαγής νοοτροπίας έπρεπε να επιλυθούν καθώς, π.χ., οι γιατροί ανακάλυπταν με τρόμο ότι μια τέτοια διαφάνεια θα εξέθετε τις αμέλειες και τις καθυστερήσεις τους στη συμπλήρωση στοιχείων. Το πραγματικό όμως στοίχημα που κερδήθηκε ήταν ότι μετατοπίστηκε η εστίαση του λογισμικού από την τυπική αυτοματοποίηση των διαδικασιών στην απρόσκοπτη ροή της πληροφορίας. Τώρα η δικτυακή πύλη του νοσοκομείου είναι ένα υπερκέλυφος το οποίο αξιοποιεί την προϋπάρχουσα μηχανογράφησή του αλλά επιτρέπει την άμεση πρόσβαση και επικοινωνία σε κάθε δικαιούχο. Οχι μόνο το ιατρικό και το νοσηλευτικό προσωπικό έχουν στην οθόνη τους άμεσα κάθε εξέταση και γνωμάτευση, αλλά και οι ίδιοι οι ασθενείς- μέσω προσωπικού κωδικού- μπορούν να ενημερώνονται για τα αποτελέσματα των εξετάσεών τους και για την εξέλιξη της θεραπείας τους.

Πέραν των καρπών της διαφάνειας και της παραγωγικότητας, η πύλη αναμένεται να μειώσει το ετήσιο λειτουργικό κόστος του Rikshospitalet κατά 65 εκατ. ευρώ. Μάλιστα θα προσκομίσει σύντομα και εμπορικά κέρδη καθώς το νοσοκομείο προχώρησε στη δημιουργία θυγατρικής, της CSΑΜ Ιnternational, για τη μεταπώληση του λογισμικού ανάπτυξης της πύλης. Ηδη διαπραγματεύεται την εγκατάστασή του σε νοσοκομεία της Βοσνίας, της Ιαπωνίας, της Κίνας, της Σουηδίας και της Ταϊλάνδης.

Ανθηση της ρομποτικής ιατρικής

Γνωρίζαμε για τα ρομπότ που επιστρατεύονται στις χειρουργικές επεμβάσεις. Τώρα κάνουν δυναμικά την εμφάνισή τους τα ρομπότ- νοσηλευτές, ενώ υπηρεσίες γιατρού προσφέρουν οι ΑΤΜ της υγείας! Το καθημερινό πρόβλημα στις απολεοδόμητες πόλεις μας είναι βεβαίως το κυκλοφοριακό. Ωστόσο, αν το μποτιλιάρισμα μας απασχολεί ενόσω είμαστε υγιείς, ένα άλλο μποτιλιάρισμα μας απειλεί άχρι θανάτου όταν είμαστε ασθενείς. Πρόκειται για τις γνωστές ουρές στους διαδρόμους των μεγα-νοσοκομείων της χώρας, όπου συρρέουμε όλοι- πρωτευουσιάνοι, επαρχιώτες, αλλά και... γείτονες- όταν η περίστασις το απαιτεί. Και όλοι γνωρίζουμε ότι, παρά το αριθμητικό πλεόνασμα γιατρών στη χώρα μας, όταν χρειάζεσαι τον εξειδικευμένο γιατρό ή μηχάνημα για τη θεραπεία σου η ουρά έχει μήκος που μπορεί να αποβεί μοιραίο! Το πρόβλημα στη χώρα μας είναι οξύ παρά τη μικρή γεωγραφική της έκταση, λόγω της χρονίας ανεπάρκειας σε υποδομές και οργάνωση. Αλλά το αντιμετωπίζουν και πιο οργανωμένες χώρες, που έχουν μεγάλες εκτάσεις με απομακρυσμένους από αστικά κέντρα πληθυσμούς. Οι απανταχού κυβερνήσεις έχουν επομένως κάθε λόγο να ψάχνουν λύσεις στο θέμα. Από την άλλη πλευρά, τόσο οι βόρειες χώρες όσο και η δική μας βλέπουν το αύριο με ολοένα πιο «γκρίζους κροτάφους»: η προϊούσα υπογεννητικότητα προδιαγράφει πληθυσμική πλειοψηφία... συνταξιούχων. Αρα η παροχή άμεσων και επαρκών ιατρικών υπηρεσιών σε άτομα μειωμένης κινητικότητας θα είναι αύριο πρωτεύον ζήτημα.

Για να αποκτήσουμε μια συνολική εικόνα τού τι είδους λύσεις θα μπορούσε να προσφέρει η τηλεϊατρική, χρήσιμο θα ήταν να δούμε όντως το θέμα ως «κυκλοφοριακό». Αν ο τελικός στόχος είναι να αποσυμφορηθούν τα μεγάλα νοσοκομεία, ώστε να γίνουν και πιο ποιοτικές οι παρεχόμενες υπηρεσίες, οι λύσεις θα πρέπει να δοθούν στα τρία στάδια της «κυκλοφορίας»: τη διάγνωση και περίθαλψη στο σπίτι, την επεμβατική ιατρική εκ του μακρόθεν (σε επείγοντα περιστατικά μακριά από το νοσοκομείο) και την καλύτερη ιατρική παρακολούθηση στο νοσοκομείο. Το κοινό στοιχείο όλων είναι ότι δεν μιλούμε πλέον απλά για δικτυωμένη μηχανογράφηση της ιατρικής, αλλά για ζωντανή τηλεϊατρική υπηρεσία (online).

Οι λύσεις της τηλεϊατρικής
Η ογκούμενη κοινωνική ανάγκη που περιγράψαμε δεν διέφυγε της προσοχής των δύο πρωταγωνιστριών στις τεχνολογίες τηλεματικής, της Ιntel και της Cisco. Στην περίπτωση της Ιntel ήταν η παραίνεση ενός κοινωνιολόγου που της έδειξε τον δρόμο, του Ερικ Ντίσμαν (Εric Dishman). Κατά την άποψη του Ντίσμαν,«στα επόμενα 50 χρόνια η τηλεϊατρική θα αναδειχθεί σε μία από τις μεγαλύτερες αγορές για την πληροφορική».Ακούγοντάς τον η Ιntel δημιούργησε μια νέα θυγατρική, το Ιntel Digital Ηealth Group, το 2005, και έχρισε τον κ. Ντίσμαν διευθυντή της έρευνας προϊόντων.

Ενα από τα πρώτα σχετικά προϊόντα της Ιntel ήταν η σειρά «ασύρματων πινακίδων» που παρουσίασε το 2007. Αυτές οι πινακίδες επικοινωνούν με τα ιατρικά μηχανήματα και καταγράφουν όλες τις μετρήσεις - π.χ. σφυγμού ή πίεσης αίματος- μεταβιβάζοντάς τες αυτόματα στον κεντρικό υπολογιστή του νοσοκομείου. Το έργο τους είναι απλό, αλλά εξοικονομεί πάρα πολλές ανθρωποώρες γραφειοκρατίας από τις νοσοκόμες.

Το επόμενο βήμα της Ιntel σημειώθηκε τον Νοέμβριο του 2008: παρουσίασε τονΙntel Ηealth Guide, έναν σταθμό βιντεοδιάσκεψης μέσω Διαδικτύου, που επιτρέπει την επικοινωνία του γιατρού με ασθενείς στο σπίτι τους. Η επιτυχία της πειραματικής χρήσης του ήταν τέτοια ώστε την περασμένη άνοιξη η General Εlectric έσπευσε να κλείσει συμφωνία ύψους 250 εκατ.

δολαρίων για την από κοινού προώθηση της συσκευής τα επόμενα πέντε χρόνια.

Αντίστοιχο «σταθμό διάγνωσης» ανέπτυξε και η επίσης πασίγνωστη αμερικανική εταιρεία δικτύων Cisco: το 2008 συνεργάστηκε με το σκωτσέζικο δημόσιο Κέντρο Τηλεφροντίδας (Scottish Centre for Τelecare - SCΤ) και έστησε τοCisco ΗealthΡresenceσε διάφορα πιλοτικά σημεία της επαρχίας του Αμπερντίν (Αberdeen). Σημειωτέον ότι η Σκωτία έχει πληθυσμό ο οποίος σε ποσοστό 20% πάσχει από χρόνιες παθήσεις. Επίσης, η έλλειψη γιατρών είναι τέτοια ώστε αναγκάστηκαν να... κάνουν εισαγωγή πολωνών παθολόγων για να καλύψουν τις ανάγκες των ορεινών χωριών.

Τηλεϊατρική στη Κύπρο

Μεταξύ του έτους 2007 και 2008, πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο το ερευνητικό

πρόγραμμα «Τηλε-Ιπποκράτης», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από την ευρωπαϊκή ένωση,

στο πλαίσιο του Προγράμματος Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας (INTERREG IIIA)

Ελλάδας-Κύπρου. Το πρόγραμμα διήρκησε 24 μήνες και το δείγμα αποτελούνταν από

16 ασθενείς, που προέρχονταν από τη Χίο, με χρόνια νοσήματα και 6 μετεγχειρητικούς

ασθενείς από τη ΜΕΘ του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, που βρίσκονταν υπό

συνεχή παρακολούθηση στο σπίτι. Στους ασθενείς της ΜΕΘ εφαρμόστηκε πρώτον το

σύστημα τηλεπαρακολούθησης, για τον έλεγχο των ζωτικών παραμέτρων του ασθενή

οποιαδήποτε ώρα του εικοσιτετραώρου και κατά δεύτερον η μέθοδος τηλεδιάσκεψης για

την αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ ασθενών και επαγγελματιών υγείας. Το ερευνητικό

πρόγραμμα είχε θετικό αντίκτυπο στην ψυχολογία των συμμετεχόντων, ενώ αναμένεται

πως μια τέτοια εφαρμογή θα βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ατόμων και

θα μειώσει το κόστος των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας (Κυπριανού 2008; Homer

2010).

Καινοτομία, επιχειρηματικότητα και προκλήσεις για την υγεία στην Ελλάδα

Η καινοτομία, η επιχειρηματικότητα, οι μεγάλες προκλήσεις για την υγεία στην Ελλάδα, καθώς και η προβολή επιλεγμένων παρουσιάσεων από το συνέδριο TEDx στην πόλη Νιμέγη της Ολλανδίας ήταν τα κύρια θέματα της εκδήλωσης "#opnHealth hosts TEDxNijmegen", που έγινε χθες στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Έλληνες από πολλούς τομείς στο χώρο της υγείας, καθώς και ξένοι επιχειρηματίες μίλησαν, συζήτησαν και παρουσίασαν τις ιδέες και τις λύσεις που βρήκαν:

• Ενεργή γήρανση στην Ψηφιακή Ευρώπη του 2020 – Παναγιώτης Μπαμίδης, επίκουρος καθηγητής – ερευνητής.
• Τηλεϊατρική, τηλεφροντίδα; Υπάρχουν ήδη στα Τρίκαλα – Γεώργιος Δαφούλας, επιστημονικός υπεύθυνος του Renewing Health.
• Οι ανάγκες των Ελλήνων ασθενών – Αγγελική Πρεφτίτση, πρόεδρος του Συλλόγου για την κυστική ίνωση.
• Online κοινότητες ασθενών. Τι προσφέρουν; – Νίκος Βουλγαρόπουλος, ιδρυτής του Disabled.gr.
• Οι μεγάλες προκλήσεις για την υγεία στην Ελλάδα – Ανοικτή συζήτηση.
• Ανοιχτά δεδομένα στην υγεία – Χαράλαμπος Μπράτσας, πρόεδρος του ελληνικού παραρτήματος Open Knowledge Foundation.
• Καθοδηγώντας νέους ερευνητές στην ψηφιακή υγεία – Λεόντιος Χατζηλεοντιάδης, αναπληρωτής καθηγητής – ερευνητής.
• Ερευνητικές και Φοιτητικές Ομάδες – Αλέξανδρος Κόγκας και Χριστίνα Τριανταφύλλου (Φοιτητικό Παράρτημα ΙΕΕΕ Engineering in Medicine & Biological Society), Δημήτρης Μανδηλιώτης, Κατερίνα Κυπριώτη, Κική Κάζα, Κωνσταντίνος Τούμπας (Symbiosis για το αλτσχάιμερ), Μάρκος Τσίπουρας και Αλέξανδρος Τζάλλας (AEON Health για το πάρκινσον).
• Πώς “υποστηρίζουμε την τοπικοποίηση και όχι την παγκοσμιοποίηση” – Δημήτρης Κουρέτας, ερευνητής – καθηγητής.
• Από το EPSOS στην καθημερινότητα. Ηλεκτρονικές υπηρεσίες υγείας – Αλέξανδρος Μπέρλερ, πρόεδρος HL7 Hellas, στέλεχος Γνώμων Πληροφορικής.
• Ηλεκτρονική υγεία και επιχειρηματικότητα – Παντελής Αγγελίδης, πρόεδρος Vidavo, αναπληρωτής καθηγητής.
• Καινοτομία, επιχειρηματικότητα και Αμερική – Alec Karys (MassChallenge, Techstars), Nick Microulis (Strategic Health Ventures), Stamatis Astra (Photoral), Georgia Mitsi (Apptomics).
• Pathways to engagement for healthcare organizations – Daniel Ghinn, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Creation Healthcare.

Η εκδήλωση διοργανώθηκε από εθελοντές όπως όλα τα συνέδρια ΤΕD –τεχνολογία, διασκέδαση, σχεδιασμός. Διοργανωτές είναι η διαδικτυακή ομάδα ανοιχτών συζητήσεων για θέματα υγείας #opnhealth, το ελληνικό παράρτημα του Open Knowledge Foundation, το Discover Skills for Carers και το Mobile Monday Athens.

Τηλενοσηλευτική

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα βιβλιογραφικά δεδομένα παρατηρείται μια ποικιλομορφία
στους όρους που χρησιμοποιούνται σε ό,τι αφορά τον τομέα της παροχής υπηρεσιών
υγείας από απόσταση, γεγονός που προκαλεί μεγάλη σύγχυση στη βιβλιογραφία.
Παραδείγματα αυτής της ποικιλίας αποτελούν οι όροι τηλεϋγεία, τηλεπρακτική,
τηλεϊατρική και πληροφορική νοσηλευτική, γεγονός που προκαλεί σύγχυση στη
βιβλιογραφία. Μια ανάλογη περίπτωση αποτελεί και ο όρος τηλενοσηλευτική (Bakken
2001; Grady & Schlachta-Fairchild 2007). Κάποιες μελέτες αναφέρουν πως το
φαινόμενο αυτό παρατηρείται γιατί δίνεται περισσότερη έμφαση στον αντίκτυπο της
τηλεϊατρικής και γενικότερα του συστήματος τηλεφροντίδας στον ασθενή παρά στην
ακρίβεια της ορολογίας (Grady & Schlachta-Fairchild 2007; Tschirch, Walker &
Calvacca 2006).
Αρκετές είναι οι έρευνες τηλεϊατρικής στις οποίες λαμβάνουν μέρος νοσηλευτές
(Elford et al. 2001; Karp et al. 2000; Harper 2006; Miyasaka et al. 1997), αλλά πιο
περιορισμένες σε αριθμό είναι εκείνες στις οποίες πρωταγωνιστούν νοσηλευτές. Ο πιο
διαδεδομένος τρόπος τηλενοσηλευτικής είναι η επικοινωνία μέσω τηλεφώνου
(Kaminsky et al. 2010; Hagan, Morin & Lépine 2000; Polaschek & Polaschek 2007;
Jerant et al. 2003). Οι νοσηλευτές, συνήθως, που ασχολούνται με αυτόν τον τομέα
παρέχουν συμβουλές (Kaminsky et al. 2010; Polaschek & Polaschek 2007; Hagan,
Morin & Lépine 2000), κάνουν διαλογή των ασθενών και παραπέμπουν στον αρμόδιο
επαγγελματία υγείας (Kaminsky et al. 2010), ή ακόμα ενδυναμώνουν τους ασθενείς
μέσω της επικοινωνίας (Hagan, Morin & Lépine 2000). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον
συγκεντρώνουν τα αποτελέσματα συγκεκριμένης έρευνας που αναφέρει πως η
τηλεφωνική παρέμβαση νοσηλευτών σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια μείωσε τις
επανεισαγωγές και το κόστος νοσηλείας σε σημαντικό βαθμό (Jerant et al. 2003). Οι
Robinson et al (2003) κάνουν λόγο για μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε από δύο
πανεπιστήμια νοσηλευτικής του Τέξας. Ένας από τους στόχους της έρευνας αυτής ήταν
και η αξιολόγηση της ικανοποίησης από την παροχή τηλεϊατρικών υπηρεσιών σε
οικογένειες παιδιών με ειδικές ανάγκες φροντίδας. Ανάμεσα στους συμμετέχοντες
ανήκαν και φοιτητές από τα δύο συμβαλλόμενα πανεπιστήμια, στο πλαίσιο της κλινικής
τους εκπαίδευσης. Όσο για την παιδιατρική τηλενοσηλευτική, η αναφορά της είναι
σχεδόν ανύπαρκτη στη βιβλιογραφία. Οι συχνότερες εφαρμογές της περιορίζονται στην
9παροχή συμβουλών σε γονείς σχετικά με την ασθένεια ή τη συμπεριφορά των παιδιών
τους (Polaschek & Polaschek 2007) και στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε
παιδιά και εφήβους (Starling et al. 2003).

Υπηρεσίες τηλεϊατρικής στα πλοία

Εισαγωγή

Η διάγνωση νόσων και παθήσεων, όπως και η θεραπεία πασχόντων και τραυματιών εν πλω, εξακολουθεί να παραμένει μια πρόκληση για τη Nαυτιλία και τη Ναυτική Ιατρική ειδικότερα. Στις περιπτώσεις μάλιστα που στο πλοίο δεν υπάρχει γιατρός είτε νοσηλευτικό προσωπικό (πράγμα που συμβαίνει στο σύνολο των εμπορικών πλοίων), ένα μέλος του πληρώματος αναλαμβάνει την ευθύνη παροχής ιατροφαρμακευτικής φροντίδας στα υπόλοιπα μέλη, οσάκις αυτό απαιτηθεί. Ο αναλαμβάνων την ευθύνη αυτή, θα πρέπει να βασισθεί στην όποια ιατρική/υγειονομική εκπαίδευση διαθέτει, σε υπάρχουσες γραπτές οδηγίες, πληροφορίες και εγχειρίδια και τέλος, στις ραδιο-ιατρικές και τηλε-ιατρικές συμβουλές και οδηγίες, που μπορεί να πάρει από τη στεριά.

Οι δυνατότητες αυτές θα του επιτρέψουν την αξιοποίηση τόσο του ιατροφαρμακευτικού υλικού όσο και του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού που υπάρχει στο πλοίο. Το σημαντικότερο εγχειρίδιο που αποτελεί οδηγό άσκησης ιατρικής και παροχής υγειονομικής φροντίδας στα πλοία, είναι ο Διεθνής Ιατρικός Οδηγός για Πλοία [1], που εξέδωσε το 1967 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) και τον οποίο επανεξέδωσε το 1988 και το 2007. Ο οδηγός αυτός που έχει μάλιστα μεταφρασθεί και έχει εκδοθεί στα ελληνικά από το Ίδρυμα Ευγενίδου, μολονότι δεν είναι υποχρεωτικός, χρησιμοποιείται εντούτοις ευρέως από τον κόσμο της ναυτιλίας. Περιέχει 33 κεφάλαια που προβλέπουν το χειρισμό και αντιμετώπιση των ιατρικών και υγειονομικών προβλημάτων, που μπορεί να τύχουν στα πλοία, αλλά και πίνακες με το κατά κατηγορία πλοίου απαιτούμενο ιατροφαρμακευτικό υλικό και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό.

Το 2009, τα συνεργαζόμενα με τον WHO κέντρα για την υγεία των ναυτικών και η Διεθνής Εταιρεία Ναυτικής Υγείας, εξέδωσαν συμπληρωματική κατευθυντήρια οδηγία [2] για την καλύτερη χρήση του ιατροφαρμακευτικού φόρτου των πλοίων και τη συμπλήρωση του πίνακα των κατά κατηγορία πλοίου απαιτουμένων φαρμάκων, του Διεθνούς Ιατρικού Οδηγού για Πλοία.

Στην Ελλάδα, το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο [3], προβλέπει την ταξινόμηση των πλοίων σε πέντε κατηγορίες, ανάλογα με τη χωρητικότητα, τη διάρκεια των πλόων και τον αριθμό των επιβαινόντων, όπως και τις κατά κατηγορία πλοίου ποσότητες ιατροφαρμακευτικού υλικού και ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού.

Συνοψίζοντας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι, στα πλοία και ειδικότερα στα πλοία που δε διαθέτουν ιατρό, η καταλληλότητα της με κάθε μέσον παρεχόμενης πληροφορίας στο υπεύθυνο παροχής ιατροφαρμακευτικής φροντίδας μέλος του πληρώματος, όπως και η ποιότητα και επάρκεια του ιατροφαρμακευτικού φόρτου και ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, είναι το κλειδί για τη διαφύλαξη της υγείας των ναυτικών εν πλω.

Τηλεϊατρική

Τα τελευταία χρόνια, η αλματώδης βελτίωση της τεχνολογίας των τηλεπικοινωνιών, σε συνδυασμό με τις νέες ανακαλύψεις στον τομέα των ιατρικών μηχανημάτων, έδωσαν τεράστια ώθηση στην ανάπτυξη της τηλεϊατρικής, που έχει διάφορες εφαρμογές, μία από της οποίες είναι και η παροχή υψηλού επιπέδου ιατρικών και υγειονομικών υπηρεσιών στους επιβαίνοντες στα πλοία.

Σύμφωνα με τον WHO, με τον όρο τηλεϊατρική εννοούμε την: “Παροχή υπηρεσιών από επαγγελματίες υγείας, εκεί όπου η απόσταση είναι κρίσιμος παράγοντας, με τη χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, για ανταλλαγή έγκυρων πληροφοριών, για τη διάγνωση, θεραπεία και πρόληψη ασθενειών, για τη συνεχή εκπαίδευση των λειτουργών υγείας, καθώς επίσης και για την έρευνα, αξιολόγηση, αλλά και για κάθε τι που αφορά την αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας των ατόμων και της κοινωνίας”.

Πιο απλά, η τηλεϊατρική θα μπορούσε να ορισθεί ως: “Η χρήση τεχνολογιών επικοινωνίας και ηλεκτρονικής πληροφόρησης, για την παροχή και υποστήριξη της φροντίδας υγείας, όταν η απόσταση χωρίζει τους συμμετέχοντες”.

Ακόμα απλούστερα, η ετυμολογία του όρου “τηλεϊατρική” αποδίδει και το περιεχόμενό του. Το πρόθεμα “τηλε” δηλαδή, που σημαίνει “εξ αποστάσεως”, όταν προστίθεται στη λέξη “ιατρική”, νοηματοδοτεί την εξ αποστάσεως άσκησή της.

Τα συστήματα τηλεϊατρικής επομένως, αναπτύχθηκαν για να καλύψουν τις ανάγκες της εξ αποστάσεως άσκησης της ιατρικής και έχουν τις εξής μορφές [4]:

α) Της τηλεσυμβουλευτικής, που ορίζεται ως η από απόσταση πρόσβαση στις γνώσεις ή την εξειδίκευση ειδικού ιατρού.

) Της τηλεδιάγνωσης, που ορίζεται ως η από απόσταση διάγνωση του προβλήματος υγείας ενός ασθενούς.

γ) Της τηλεπαρακολούθησης, που είναι η από απόσταση ιατρική παρακολούθηση ενός ασθενή, που δε βρίσκεται στο νοσοκομείο.

δ) Της τηλεφροντίδας, που είναι η χρήση των δεδομένων της τηλεπαρακολούθησης, για την παροχή ιατρικής βοήθειας.

ε) Της τηλεκπαίδευσης, που ορίζεται ως η από απόσταση εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας, αλλά και ασθενών.

στ) Της συνεργατικής διάγνωσης, κατά την οποία μια ομάδα επαγγελματιών υγείας, που βρίσκονται σε διαφορετικούς χώρους, συνεργάζεται για την έκδοση ενός πορίσματος και τέλος

ζ) Της πρόσβασης σε μια βάση ιατρικών δεδομένων.

Τα τηλεϊατρικά συστήματα βρίσκουν πρακτική εφαρμογή σε απομεμακρυσμένες περιοχές, όπως νησιά ή ορεινά χωριά, που διαθέτουν χαμηλή ποιότητα παροχής ιατρικών υπηρεσιών, στη ναυσιπλοΐα, για τη διάγνωση και ιατρική βοήθεια σε ασθενείς που βρίσκονται σε πλοία, στην κατ’ οίκον νοσηλεία, για ασθενείς που είτε δεν έχουν πρόσβαση είτε δε μπορούν να μεταφερθούν σε νοσοκομεία, σε κινητούς υγειονομικούς σταθμούς, σε ασθενοφόρα δηλαδή με τον κατάλληλο τεχνολογικό εξοπλισμό, για την παροχή έγκυρων ιατρικών οδηγιών προς αντιμετώπιση επειγόντων και οξέων περιστατικών, στις ένοπλες δυνάμεις, για την παροχή ιατρικής φροντίδας σε στρατεύματα προκεχωρημένων βάσεων είτε σε πολεμικά πλοία, στην τηλεκπαίδευση ιατρικού, νοσηλευτικού προσωπικού και ασθενών, στην τηλεσυμβουλευτική μέσω τηλεσυσκέψεων, στην κάλυψη σπάνιων ειδικοτήτων γιατρών και τελευταίως στην τηλεχειρουργική, όταν ο ασθενής ευρίσκεται σε σημείο όπου υπάρχει κατάλληλος χειρουργικός ρομποτικός μηχανισμός, καθοδηγούμενος εξ’ αποστάσεως από κατάλληλα εκπαιδευμένο χειρουργό, ο οποίος έχει οπτική επαφή μέσω κάμερας.

Σταθμοί στην ιστορία της τηλεϊατρικής

Για να φθάσουμε στις σύγχρονες και προηγμένες εφαρμογές της τηλεϊατρικής, η εξ αποστάσεως άσκηση της ιατρικής έκανε μια διαδρομή διάρκειας άνω των εκατό ετών, κυριότεροι σταθμοί της οποίας ήσαν [5]:

• Το 1906, όταν έγινε ιατρική διάγνωση εξ αποστάσεως μέσω τηλεφώνου, με μετάδοση φωνοκαρδιογραφήματος και ήχων αναπνοής, από τον Einthoven (εφευρέτη του ηλεκτροκαρδιογραφήματος).

• Το 1920, όταν εδόθησαν ιατρικές συμβουλές σε πλοία με σήματα Morse (Σουηδία, Παν/κό Νοσοκομείο Γκέτενμπουργκ).

• Το 1960, όταν έγινε τηλεμετρία βιοσημάτων αστροναυτών (ΝΑΣΑ, ΗΠΑ)

• Το 1967, όταν έγινε η πρώτη εφαρμογή τηλεϊατρικής με αλληλεπίδραση ιατρού-ασθενή (Βοστόνη-ΗΠΑ), μεταφορά ακτινολογικής εικόνας σε video-monitor και συζήτηση κλινικού ιατρού και ακτινολόγου, μέσω τηλεφωνικής γραμμής (Αεροδρόμιο Logan- Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης).

• Το 1976, όταν έγινε τηλεϊατρική παρακολούθηση βιοσημάτων σε ασθενή στο Βόρειο Οντάριο, μέσω του Καναδικού δορυφόρου Hermes. Τέλος,

• Το 1988, έτος κατά το οποίο ολοκληρώνεται το σύστημα τηλεϊατρικών υπηρεσιών, με την τηλεπαθολογία, τηλεακτινολογία και τηλεκπαίδευση.

Τεχνολογίες εξοπλισμού και τηλεπικοινωνιών στην τηλεϊατρική.

Για την αποτελεσματική λειτουργία των τηλεϊατρικών συστημάτων στις διάφορες εφαρμογές τους, απαιτείται η κατάλληλη υποδομή και ο ανάλογος εξοπλισμός (υλικός και λογισμικός), που χρησιμοποιείται στη συλλογή, μετάδοση, αποθήκευση, επεξεργασία και παρουσίαση ήχου, εικόνας και άλλων δεδομένων. Ειδικότερα απαιτούνται:

α) Συσκευές λήψης (ψηφιακές μηχανές, βιντεοκάμερες, ακτινολογικά μηχανήματα) και συσκευές παρακολούθησης (monitors).

β) Δίκτυα υπολογιστών και τηλεπικοινωνίας.

γ) Λογισμικό τηλεπικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και των προγραμμάτων πλοήγησης (browsers), στον παγκόσμιο ιστό.

δ) Υποστήριξη διαφόρων μορφών επικοινωνίας, όπως η εικονοδιάσκεψη (video-conferencing), η εξ αποστάσεως παρακολούθηση δεδομένων και η μεταφορά αρχείων. Τέλος

ε) Συσκευές αποθήκευσης ψηφιακών δεδομένων, για την αποθήκευση ιατρικών δεδομένων και ψηφιακών εικόνων ασθενών.

Κρίσιμο συστατικό του εξοπλισμού αυτού, σε σχέση πάντα με την εξ αποστάσεως άσκηση της ιατρικής, είναι η τεχνολογία των τηλεπικοινωνιών, που τις δύο τουλάχιστο τελευταίες δεκαετίες, γνώρισε μια πραγματική επανάσταση. Αιτία ήταν η μετάβαση από τα αναλογικά συστήματα και δίκτυα τηλεπικοινωνιών στα ψηφιακά, πράγμα που είχε σαν αποτέλεσμα την αλματώδη βελτίωση των παραμέτρων της επικοινωνίας, αλλά και τη μείωση του κόστους της. Οι τεχνικές μάλιστα δυνατότητες σήμερα, επιτρέπουν τη μετατροπή σημάτων που παράγονται από αναλογικές πηγές σε ψηφιακά και ακολούθως την ψηφιακή τους μετάδοση.

Σε σχέση με την τηλεϊατρική, οι σύγχρονες τεχνολογίες τηλεπικοινωνιών που αξιοποιούνται είναι για τις ενσύρματες, το ISDN (Integrated Services Digital Network), το ADSL (Asymetrical Digital Subscriber Line), το ATP (Asynchronous Transfer Mode) και για τις ασύρματες το GSM (Global System for mobile Communications), το 3G, το VSAT (Very Small Aperture Terminal), το WLAN (Wireless Local Area Network).

Οι ιατρικές συσκευές τέλος, θα πρέπει να είναι ψηφιακές ή αναλογικές, με μηχανισμό όμως μετατροπής του αναλογικού σήματος σε ψηφιακό, όπως ήδη αναφέρθηκε.

Προγράμματα τηλεϊατρικής για πλοία

Η χρήση της τηλεϊατρικής στα πλοία, σε σχέση με το δυνητικό της όφελος, έχει απασχολήσει σημαντικά τις μεγάλες ναυτιλιακές εταιρίες, ενώ οι μικρές φαίνεται ότι την αγνόησαν [6]. Η χρήση ωστόσο αυτής της σχετικά νέας τεχνολογίας, είναι σημαντικά επωφελής, όχι μόνο από πλευράς προστασίας της υγείας των πληρωμάτων και των επιβαινόντων στα πλοία γενικότερα, αλλά και από οικονομικής πλευράς• κι` αυτό γιατί, οι υπεύθυνοι παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στα πλοία, είτε δεν είναι γιατροί, οπότε δεν έχουν το αντίστοιχο επίπεδο εκπαίδευσης και εμπειρίας, είτε είναι γιατροί, αλλά σπάνια έχουν την εξειδικευμένη γνώση και εκπαίδευση για να αντιμετωπίσουν το σύνολο των περιστατικών διαφορετικών ιατρικών ειδικοτήτων. Αναγκαίες καθίστανται επομένως οι διακομιδές ασθενών από τα πλοία, οι οποίες είναι αφενός μεν δαπανηρές (λόγω του κόστους μισθώσεως ελικοπτέρου), αφετέρου, μερικές φορές τουλάχιστον αδύνατες, λόγω των περιορισμών που μπορεί να προκύψουν από άσχημες καιρικές συνθήκες είτε μεγάλης αποστάσεως από τις ακτές. Το κόστος εξάλλου εκτροπής της πορείας του πλοίου, για αποβίβαση ασθενούς ή τραυματία είναι μεγάλο (συνυπολογιζόμενης της απώλειας κέρδους για τον πλοιοκτήτη). Νόσοι και κακώσεις εν πλω, παραμένουν η κύρια αιτία ασφαλιστικών αξιώσεων από τους πλοιοκτήτες. Μέχρι και το ένα τρίτο των ασφαλιστικών απαιτήσεων εγείρονται από τραυματισμούς, νόσους και επαναπατρισμούς μελών πληρωμάτων και επιβαινόντων στα πλοία γενικότερα. Εντούτοις, με τις δυνατότητες των σύγχρονων τηλεϊατρικών προγραμμάτων, μπορεί να γίνει ταχεία εκτίμηση της κατάστασης ασθενούς ή τραυματία, έτσι ώστε να λαμβάνεται έγκαιρα και έγκυρη απόφαση για διακομιδή (όταν αυτό απαιτείται) ή για παραμονή στο πλοίο και χορήγηση της κατάλληλης αγωγής, μετά οδηγία ειδικού ιατρού από τη στεριά. Σε ορισμένα περιστατικά μάλιστα, η απόφαση περί διακομιδής ή όχι, μπορεί να είναι κρίσιμη για τον ασθενή, γιατί η διακομιδή αυτή καθεαυτή, μπορεί να γίνει αιτία περαιτέρω ιατρικών επιπλοκών.

Δύο είναι τα προγράμματα τηλεϊατρικής που έχουν εφαρμοσθεί στα πλοία, το MEDASHIP ( Medical Assistance for Ships)[5],[7] με λειτουργία στις Ευρωπαϊκές θάλασσες και το MERMAID (Medical Emergency Aid Through Telematics), με λειτουργία σε όλους τους ωκεανούς. Το MEDASHIP ιδρύθηκε και επιχορηγήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη συνεργασία τεσσάρων Ευρωπαϊκών Κέντρων από Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Ελλάδα, όπου την ευθύνη λειτουργίας είχε το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος”.

Σκοπός του προγράμματος ήταν να καλύψει κατά τα τρία πρώτα χρόνια λειτουργίας του, το 0,5% των εμπορικών πλοίων και το 4% των επιβατηγών και κρουαζιερόπλοιων, δηλαδή περί τα 65 εμπορικά και 80 επιβατηγά ή κρουαζιερόπλοια.

Το πρόγραμμα δυστυχώς δε συνέχισε τη λειτουργία του [8], ενώ δεν υπάρχουν βιβλιογραφικά δεδομένα από τα ιατρικά πεπραγμένα του διαστήματος που λειτούργησε. Ευρωπαϊκής χορηγίας είναι επίσης και το πρόγραμμα MERMAID [9], [10], με χαρακτηριστικά ανάλογα του MEDASHIP, που καλύπτει όμως όλους τους ωκεανούς.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι, με το δεδομένο ότι η αξία της ανθρώπινης ζωής είναι ανεκτίμητη, ο μόνος δυναμικά εξελισσόμενος παράγων παροχής ιατρονοσηλευτικής φροντίδας υψηλού επιπέδου, σε ασθενείς που δεν έχουν τρόπο πρόσβασης σε Μονάδες Υγείας του επιπέδου αυτού, όπως εν προκειμένω οι ναυτικοί και επιβάτες πλοίων, είναι η τηλεϊατρική.

Πρόβλημα όμως παραμένει το υψηλό κόστος των δορυφορικών τηλεπικοινωνιών, μολονότι το αντίστοιχο των ενσύρματων έχει μειωθεί σημαντικά. Είναι επομένως ευθύνη των φορέων παροχής υγείας, η παρακολούθηση και ενημέρωση επί των εξελίξεων της τηλεϊατρικής, η εκπαίδευση και ο σχεδιασμός προγραμματισμένων δράσεων για ευρύτερη και αποδοτικότερη εφαρμογή τηλεϊατρικών προγραμμάτων, τόσο στον κόσμο της ναυσιπλοΐας, όσο και στο γενικό πληθυσμό. Θα πρέπει μόνον να έχουμε κατά νου ότι η τηλεϊατρική, ναι μεν είναι η ιδεωδέστερη λύση για τους ασθενείς που δεν έχουν άλλη δυνατότητα πρόσβασης σε Μονάδες Παροχής Υπηρεσιών Υγείας υψηλού επιπέδου, σε καμία όμως άλλη περίπτωση δε μπορεί να υποκαταστήσει την κλινική άσκηση της ιατρικής, δίπλα στο κρεβάτι του αρρώστου, όχι μόνο διότι τότε οι διαγνωστικές και θεραπευτικές δυνατότητες είναι περισσότερες, αλλά και διότι η διαπροσωπική σχέση και η ψυχική επαφή που αναπτύσσεται μεταξύ ασθενούς και ιατρού, δε μπορεί να υποκατασταθεί από οθόνες και καλώδια.

Πρόγραμματηλεφροντίδας (Telecare scheme)

Η «Tηλεφροντίδα» περιγράφει μιά
σειρά τεχνικών λύσεων που
μπορούν να κάνουν το πρόσωπο
που φροντίζετε πιο ασφαλές στο
δικό του σπίτι.
Για παράδειγμα, ένας ανιχνευτήρας
θύρας (door sensor) μπορεί να
τοποθετηθεί ώστε να σημαίνει
συναγερμός αν η πόρτα έχει μείνει
ανοικτή στη μέση της νύχτας, ή ένας
ανιχνευτήρας γκαζιού (gas sensor)
μπορεί να τοποθετηθεί για να
ανιχνεύει διαρροή γκαζιού. Οι
ανιχνευτήρες είναι συνδεδεμένοι με
ένα κεντρικό θάλαμο ελέγχου που
μπορεί είτε να στείλει ένα φύλακα
να διερευνήσει είτε να
επικοινωνήσει με σας τον
φροντιστή.
Αν κάποιος έχει ανάγκη
τηλεφροντίδας, είτε ο κοινωνικός
λειτουργός, ο εργοθεραπευτής ή η
νοσoκόμος μπορεί να συμπληρώσει
τη φόρμα αξιολόγησης. Υπεύθυνος
του Προγράμματος Τηλεφροντίδας
επισκπεπτεταιτότε για να
συζητήσειτις διαθέσιμες επιλογές.
Για περισσότερες πληροφορίες
καλέστε τον Υπεύθυνο
Προγράμματος στο 020 7527 5212.
Υπάρχει κάποια μικρή χρέωση για
τις υπηρεσίες Τηλεφροντίδας.

Τηλεμετρία και τηλεφροντίδα σε ασθενείς με αναπνευστικά νοσήματα

 Οι Τεχνολογίες των Πληροφοριών και των Επικοινωνιών
παίζουν καταλυτικό ρόλο στο να βοηθήσουν τους επαγγελματίες στο
χώρο της περίθαλψης να αναγνωρίσουν ολοένα και περισσότερο την
αξία τους στην καθημερινή κλινική πράξη, τη διαχείριση ασθενειών,
τις στρατηγικές θεραπείας και την παρακολούθηση. Η αξιοποίηση της
τεχνολογίας στον τομέα της υγείας στοχεύει σε ένα ανθρωποκεντρικό
σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας με επίκεντρο τον ασθενή. Η
τηλεφροντίδα που αναφέρεται επίσης ως Telehealth care περιλαμ-
βάνει τη χρήση τηλεπικοινωνιακών τεχνολογιών από τους ασθενείς
και την διαβίβαση βιολογικών σημάτων και δεδομένων προς ένα
κέντρο υγειονομικής περίθαλψης. Περιλαμβάνει την ανίχνευση, την
παρακολούθηση, τις εξετάσεις, και την αντιμετώπιση των ασθενών
αλλά και την εκπαίδευση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού
στη χρήση συστημάτων τα οποία επιτρέπουν πρόσβαση σε εξειδι-
κευμένες γνώσεις και σε πληροφορίες που αφορούν τους ασθενείς
ανεξάρτητα από το που βρίσκονται οι ασθενείς και οι πληροφορίες. Οι
παρεχόμενες υπηρεσίες βασίζονται στη χρήση «έξυπνων συσκευών»
που προσαρμόζονται στις ανάγκες του ασθενή. Μεγαλύτερες είναι οι
ανάγκες για συγκεκριμένες κατηγορίες ανθρώπων, όπως τα άτομα με
ειδικές ανάγκες, ηλικιωμένοι και άτομα που αντιμετωπίζουν χρόνιες
παθήσεις όπως το άσθμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
(ΧΑΠ). Η εισαγωγή της τεχνολογίας μέσω της ΠΦΥ σε παρόχους
υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να βελτιώσει την πρόσβαση στην
περίθαλψη όμως τα περισσότερα προγράμματα τηλεφροντίδας
εξακολουθούν να λειτουργούν σε συνδυασμό με προγραμματισμένες
πρόσωπο με πρόσωπο επισκέψεις.

Ολοκληρωμένο Σύστημα Τηλεφροντίδας και Κοινωνικής Πρόνοιας

Η πράξη, Ολοκληρωμένο Σύστημα Τηλεφροντίδας και Κοινωνικής Πρόνοιας, αφορά στην ανάπτυξη συστημάτων τηλεμετρίας βιολογικών ιατρικών παραμέτρων, στην ανάπτυξη Φακέλου Υγείας Δημότη και υπηρεσιών φροντίδας και πρόνοιας με χρήση σύγχρονων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών. Το Σύστημα συμβάλλει σημαντικά στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας σε ηλικιωμένους και ΑΜΕΑ. Το Ολοκληρωμένο Σύστημα Τηλεφροντίδας και Κοινωνικής Πρόνοιας, θα λειτουργεί επικουρικά και παράλληλα με άλλες παρόμοιες δράσεις στήριξης ευπαθών κοινωνικών ομάδων στην ευρύτερη περιοχή, όπως το «Βοήθεια στο Σπίτι» με απώτερο στόχο την προσφορά ολοκληρωμένων υπηρεσιών πρωτοβάθμιας υγείας σε ευπαθής κοινωνικά ομάδες και θα επεκτείνει τις δράσεις Πρόνοιας του Δήμου με την ανάπτυξη Κέντρων Προληπτικής Ιατρικής, τα οποία θα απευθύνονται και σε ευρύτερες ομάδες πληθυσμού (νέοι, αθλητές, κλπ.) Το σύστημα θα έχει πολλαπλό σκοπό: • θα λειτουργεί επικουρικά και παράλληλα με άλλες παρόμοιες δράσεις στήριξης ευπαθών κοινωνικών ομάδων στην ευρύτερη περιοχή και • θα προσφέρει υπηρεσίες προληπτικής ιατρικής και φάκελου φροντίδας στους Δημότες • θα εξασφαλίζει ισότιμη πρόσβαση στις προσφερόμενες υπηρεσίες όλων των Δημοτών με έμφαση στις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες • θα συμβάλλει στην Πληροφόρηση και στην Κατάρτιση των Πολιτών, όλων των ηλικιών σε θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης περιστατικών υγείας.

Τηλεφροντίδα ασθενών στη Θεσσαλία

Στη συνάντηση συμμετείχαν ο Υποδιοικητής της 5^ης ΥΠΕ κ. Αθανάσιος Τσάτσος, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας,  Καθηγητής Πνευμονολογίας κ. Κων/νος Γουργουλιάνης, ο Καθηγητής Καρδιολογίας κ. Φίλιππος Τρυποσκίαδης, ο Αναπλ. Καθηγητής Ενδοκρινολογίας κ. Γιώργος Κουκούλης, η Λέκτορας κ. Αλεξάνδρα Μπαργιώτα, ο Λέκτορας κ. Γρηγόριος Γιαμούζης, οι ιατροί πνευμονολόγοι, η κα Ελένη Καρέτση, η κα Θεοδώρα Κερενίδη και ο υπεύθυνος εφαρμογών e-health της e-trikala A.E. του Δήμου Τρικκαίων, ιατρός κ. Γιώργος Δαφούλας.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τηλεφροντίδα εκατοντάδων ασθενών από τις αρχές του 2011, στην κεντρική Ελλάδα, και το ύψος της ευρωπαϊκής συγχρηματοδότησης αναμένεται να φτάσει τα 7 εκατ. ευρώ για τους 21 συνεργαζόμενους φορείς, συνολικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Στο πλαίσιο του Προγράμματος θα επιλέγονται από 1/2/2011 ασθενείς με χρόνια νοσήματα (όπως χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, υπέρταση) από τους θεράποντες ιατρούς της 5^ης ΥΠΕ με κριτήριο την ανάγκη εντατικής παρακολούθησης και ρύθμισης της θεραπευτικής αγωγής.